Generatiebruggen slaan via je blended ontwerp
Mijn dochter kwam laatst vol verbazing vertellen: “Weet je wat ik heb meegemaakt? Een collega heeft een cursus gevolgd over omgaan met generatie Z…. ” Ik snap dat het raar voelt, alsof je een alien bent. Toch valt er iets fascinerends te ontdekken in de verschillende manieren waarop generaties leren. Elke generatie groeit op met zijn eigen set technologieën. Zo zal een boomer niet zo snel Excel leren van de Tiktok dansjes van Miss Excel. In deze blog duiken we dieper in de unieke wereld van online leren door de ogen van verschillende generaties. Handig bij het ontwerpen! Al zal de conclusie je wellicht verbazen.
Digitale vaardigheden: generatieverschillen versus stereotypen
Dit artikel van het Centraal Planbureau constateert dat ruim twintig procent van de Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar niet het OESO-basisniveau voor digitale vaardigheden haalt terwijl digitale vaardigheden wel steeds belangrijker worden op het werk, en natuurlijk ook voor online leren. Uit het onderzoek blijkt dat hoe ouder hoe groter het percentage dat digitaal niet vaardig is. Toch is er nog altijd een aanzienlijke groep jongeren met lage vaardigheden: 12 procent van mensen onder de 30 halen slechts niveau 0. Het stereotiepe beeld dat alleen ouderen moeite hebben met ICT, en dat alle jongeren moeiteloos hun weg vinden op internet, klopt dus zeker niet.
Ook de UvA vindt Nederlanders nog niet digitaal vaardig genoeg. Kinderen en oudere Nederlanders hebben minder digitale kennis – de kennis neemt af voor dertigers en ouder. Dertigers hebben juist het meeste vertrouwen in hun digitale vaardigheden. Echter, voor presentaties of filmpjes maken hebben kinderen en jongeren juist het meeste vertrouwen en neemt dat vanaf 25 jaar snel af. De vaardigheden verschillen wel met opleidingsniveau: mensen met een hoger opleidingsniveau scoren gemiddeld beter op digitale kennis.
In een onderzoek van Yorizon( Titel: ChatGPT in Nederland: Adoptie, Toepassingen en Impact, januari 2024, niet online) over het gebruik van ChatGPT blijkt dat er veel verschil tussen de leeftijdsgroepen: “Jongere mensen, met name die tussen 18-25 jaar, hebben ChatGPT opvallend snel omarmd (79%), terwijl slechts 22% van de Nederlanders tussen 56-65 jaar de tool heeft gebruikt”
Ik hoor regelmatig dat mensen zich zorgen maken over stereotypering over generatieverschillen bij digitale vaardigheden. Ze hebben altijd wel een voorbeeld in de trant van een 75-jarige oma die moeiteloos online gesprekken voert met haar kleindochters. Natuurlijk zijn er aanzienlijke verschillen binnen elke generatie, maar de verschillen tussen generaties zijn doorgaans nog groter. Stereotypen en vooroordelen moeten we zeker vermijden, daarom moet je altijd naar je specifieke doelgroep blijven kijken en, waar mogelijk, het gesprek aangaan rond je ontwerp.
Vermijd dus mythes en doe onderzoek: zo zou generatie Z verwend, slecht geïnformeerd, verslaafd aan hun telefoon en geobsedeerd door selfies zijn. Tenminste, dat is het beeld dat sommige volwassenen van jongeren hebben. Maar kloppen deze aannames wel? Onderzoek wijst echter uit dat tieners juist kritisch zijn en goede informatievaardigheden hebben. Ze identificeren nepnieuws een stuk beter dan hun ouders. Welke mogelijke vooroordelen heb jij zelf? Goed om je aannames te checken met je doelgroep.
Ff opfrissen: de verschillende generaties
1. Babyboomers: De digitale pioniers
Het spreekwoord: “Don’t teach an old dog new tricks” klopt niet. Boomers, geboren tussen 1946 en 1964, bewijzen het tegendeel. Hoewel ze opgroeiden zonder internet omarmen ze nieuwe digitale middelen vaak wel zodra ze er het voordeel van zien. Wel zijn ze minder snel. Op eigen tempo leren, kan dan heel fijn zijn. Je kunt bijvoorbeeld gebruik maken Seniorweb met uitleg en tijd besteden aan goede uitleg. Aansluiten bij tools die ze al kennen is ook heel handig.
2. Generatie X: De brugbouwers
Geboren tussen 1965 en 1980 ben ik hier er zelf eentje van. We zitten tussen de Babyboomers en de digitale fluïditeit van de jongere generaties. We hebben ook pas later internet en digitaal werken omarmt. X’ers hechten vaak waarde aan flexibiliteit en toegankelijkheid in online cursussen. Studies suggereren dat Gen X’ers een voorkeur hebben voor praktische toepassingen en real-life case studies in hun online leren. Veel houden ook wel van structuur.
3. Millennials: de digital natives
Millennials (1981-1996) zijn als vissen in het water met online tools, laten tech voor zich werken en hebben hoge verwachtingen van technologie. Interactie en collaboratie staan hoog in het vaandel. Misschien denk je snel aan gamification en sociale leerplatforms? Slechts één op de vier werknemers onder de dertig jaar beschouwt games en simulaties als zeer waardevol voor leren. Niet inspirerende content wordt als belangrijkste drempel voor online leren genoemd, naast een gebrek aan een geschikte plek om te leren, slechte ICT-voorzieningen en niet in staat zijn te vinden wat zij nodig hebben. (bron: Wilfred Rubens TVOO Jong versus oud). Er zijn dus wel meer eisen aan online leren en platformen.
4. Generatie Z: De toekomstmakers
De echte digitale natives, Generatie Z (geboren na 1996), zijn praktisch geboren met een smartphone in de hand. Voor hen is online leren net zo natuurlijk als ademhalen. Ze verwachten snelle, visueel rijke en interactieve leerervaringen. Videocontent en microlearning passen het best bij hun snelheid. Zo leren jongere generaties ontwikkelaars veel vaker programmeren door online content. Ze zijn vaak kritisch over e-learning. De inhoud moet echt goed zijn en quiz-jes kunnen als kinderachtig worden ervaren.
Meer overeenkomsten dan verschillen
Onderzoek uit de onderwijstechnologie en psychologie toont subtiele maar significante verschillen aan in hoe verschillende generaties online leren waarderen.
Towards Maturity heeft bijvoorbeeld onderzoek gedaan onder 4700 medewerkers. Goed om te weten dat er veel dezelfde opvattingen zijn. Zo vinden alle generaties het belangrijk om controle te hebben over wat ze leren en willen praktijkgericht leren. Ook vindt iedereen de steun van de manager belangrijk bij het leren. 80 procent van de lerenden wil kennis delen met anderen. Ik heb zelf een keer een battle der generaties georganiseerd als praktijkonderzoek. Verschillende generaties moesten dezelfde opdrachten uitvoeren, bijvoorbeeld snel informatie opzoeken. Interessant was dat alle groepen op dezelfde manier gebruik maakten van offline netwerken door groepsleden rond te laten rennen te voor antwoorden. Geen enkel verschil. Zo willen jongeren (net als ouderen) in het algemeen ook liever op een face-to-face cursus dan alleen online leren.
Employees of all ages learn best in social settings. Collaboration with team members is the most useful way of learning at work (86%) followed by general conversation and meetings (82%) and support from a coach or mentor (58%).
In het onderzoek van TowardsMaturity zijn jongeren wel meer gemotiveerd dan ouderen om dit leren en samenwerkend leren online te doen. In de battle waren jongeren sneller en hadden ouderen meer parate kennis. Ook hetzelfde: alle lerenden vinden het een uitdaging tijd te maken voor online leren. Ouderen doen dat wat vaker tijdens het reizen van en naar het werk en jongeren meer in het weekend.
Wat betekent dit voor je blended ontwerp?
Hier zijn enkele tips voor het ontwerpen van online leerervaringen die aansluiten bij deze diversiteit:
- Technologiegebruik: Jongeren pikken nieuwe technologieën sneller op. Bij hen zou ik dus niet schromen om de nieuwste apps en platforms te introduceren. Voor babyboomers en X kan het handig zijn om meer tijd te besteden aan het uitleggen van de technologie en te zorgen voor gebruiksvriendelijke interfaces. Vertrouwde tools: Integreer tools die ze al kennen en vertrouwen om technologische weerstand te minimaliseren. En bied ondersteuning, zodat ze niet ontmoedigd raken door technische problemen. Steek meer tijd in onboarding. Wil je een app groep maken? Vraag eerst aan deelnemers of ze dit wel willen.
- Tempo van leren: Online biedt flexibiliteit om op eigen tempo te werken. Hierbij is online dus ideaal: deelnemers kunnen kiezen video’s versneld te bekijken of juist twee keer. Zorg dat deelnemers kunnen kiezen tussen kijken of luisteren/ lezen. Personaliseren werkt dus ook om generaties te bedienen.
- Leercontent: Millenials en Z zijn kritisch op content zoals e-learning, video’s en interactieve simulaties. Het moet heel relevant zijn. Ontwikkel inhoud die niet alleen informatief is, maar ook boeiend en relevant. Vermijd kinderachtige of oversimplificeerde materialen. Je zou goed kunnen vragen of ze zelf content maken als opdracht (al blijkt dat vooral generatie Z te zijn). Voor allen zijn duidelijke stappen en herhaling van belangrijke punten.
Generatieleren is een benadering die gebruik maakt van de verschillen voor verandering. Dit geldt ook voor blended leren: stimuleer sociale interactie en samenwerking tussen de generaties. Dit kan door middel van discussieforums, peer reviews, en groepsprojecten. Juist door het samenwerken kunnen deelnemers elkaar ook helpen met bijvoorbeeld technische vragen.
En om stereotypen te vermijden:
- Wees je bewust van je doelgroep. Duik in het hoofd van je doelgroep door het maken van persona’s en/ of het voeren van interviews. Ook kun je prototypes of ontwerpen testen. Bedenk dat behalve leeftijd ook de leercultuur, opleiding, ervaring etc. een rol spelen. Nodigen specifiek deelnemers van verschillende generaties uit om mee te kijken naar het ontwerp.
- Organiseer momenten waarop deelnemers kunnen wisselen over online leren, bijvoorbeeld bij de start van een traject. Hoe pak je het online leren aan? Zo kunnen medewerkers elkaar ook helpen en tips geven. Bijvoorbeeld bij het voorbeeld van Miss Excel op Tiktok: ze zit ook op Instagram en misschien kun je haar daar wel volgen.
- Personaliseren is altijd een goede strategie. Geef keuzes. Dan maak je het voor iedereen aantrekkelijk.
Gebruikte bronnen
Afbeeldingen gemaakt met DallE-3
Lees het hele
artikel